Akademilerarası Panel'in (IAP) Evrim Eğitimi Bildirgesi

 

    Evrim bilgisi içermeyen bir biyoloji eğitimi biyoloji değil, doğa tarihidir. Elbette doğa tarihi de önemli bilgiler içerir ve öğretilmelidir; fakat evrim, bütün biyoloji bilgilerini birbirine bağlayan birleştiri bir kuramdır. Sadece bu bilgileri sunmakla kalmaz; onların anlaşılmasını ve içerdikleri mevcut verilerin nereden ve nasıl elde edildiklerinin de kavranmasını sağlar. Evrimi anlatmadan biyoloji eğitimi vermek, periyodik tabloyu anlatmadan kimya eğitimi vermeye benzer. Bu gerçeğin farkında olan birçok ülkenin bilim kuruluşu aşağıdaki metne imza atmıştır.

 

 

 

   Türkiye Bilimler Akademisi'nin de imzaladığı Akademilerarası Panel'in (IAP) Evrim Eğitimi Bildirgesi (2006):

 

 

   Başta ABD olmak üzere birçok ülkede güç kazanan tutucu akımlar, bilim eğitimi yerine dogmatik öğelerin eğitim sistemlerine girmesi yönünde çaba göstermeye başlamıştır. Bu yönde hedef alınan ilk bilimsel kavram da genellikle "evrim" olmaktadır. Bir grup bilim akademisince hazırlanıp tüm IAP üyesi akademilerin görüşüne sunulan "Evrim Eğitimi Bildirisi"ne göre,

 

   "Bugün evrenin, yeryüzünün ve canlıların ortaya çıkışı ve gelişimi hakkındaki bilimsel deliller, dünyanın birçok ülkesinde gizlenmekte, çarpıtılmakta veya bilimin sınayamayacağı teorilerle karıştırılmaktadır".

 

   Bizler, aşağıda isimleri bulunan Bilim Akademileri olarak, dünyanın çeşitli yerlerinde bazı kamu eğitim kurumlarında verilen fen derslerinde, dünyada yaşamın kökenleri ve evrimi konusunda bilimsel kanıt, veri ve test edilebilir kuramların örtbas edildiğini, inkar edildiğini ya da bilimsel olarak sınanması mümkün olmayan kuramlarla karıştırıldığını öğrenmiş bulunuyoruz.

 

   Yetkilileri, öğretmenleri ve velileri tüm çocukları bilimsel yöntemler ve buluşlar konusunda eğitmeye ve doğa bilimlerini daha iyi anlamalarına yardımcı olmaya çağırıyoruz. Yaşadıkları dünyanın doğasına ilişkin bilgiler, insanları beşeri gereksinimlerini karşılama ve gezegeni koruma konularında daha yetkin kılacaktır.

 

   Dünyanın kökenleri ve evrimiyle bu gezegendeki yaşam hakkında aşağıdaki kanıtlara dayalı olguların, çok sayıda gözlemle çeşitli bilimsel disiplinlerin birbirinden bağımsız deneylerinden kaynaklanan bulgularla doğrulandığı konusunda görüş birliğine sahibiz. Evrimsel değişimin ince ayrıntıları konusunda bugün hala yanıtlanmamış sorular olsa bile, bilimsel kanıtlar aşağıdaki sonuçlarla tam bir uyum içindedir:

 

1) Şu andaki şekline son 11-15 milyar yılda evrim geçirerek gelmiş olan evren içinde bizim dünyamız, yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluşmuştur.

 

2) Oluşumundan itibaren dünya -jeolojisi ve çevresiyle birlikte- sayısız fiziksel ve kimyasal gücün etkisiyle değişmiştir ve değişmeye devam etmektedir.

 

3) Dünyada yaşam en az 2,5 milyar yıl önce ortaya çıkmıştır. Bundan kısa bir süre sonra, fotosentez yapan canlıların evrimleşmesi, en az 2 milyar yıl öncesinden başlayarak atmosferin yavaş yavaş önemli miktarlarda oksijen içeren bir biçime dönüşmesine yol açmıştır. Soluduğumuz oksijeni açığa çıkarmasının ötesinde, fotosentez süreci, gezegenimizde insan yaşamının bağımlı olduğu sabit enerji ve besinin son kertedeki kaynağını oluşturur.

 

4) Dünyada ilk ortaya çıktığından beri yaşam birçok biçim almıştır. Bunların tümü paleontoloji ile modern biyoloji ve biyokimya bilimlerinin tanımladığı ve birbirlerinden bağımsız olarak ve artan bir kesinlikte doğruladığı gibi, evrilme süreçlerini sürdürmektedir. İnsanlar dahil olmak üzere bugün yaşayan tüm canlıların kalıtsal şifrelerinin ortaklığı, açıkça onların ortak kökenlerine işaret etmektedir. 

 

 

   Bizler, evrim eğitimi ve daha genel olarak herhangi bir bilimsel bilgi alanının eğitimi bağlamında bilimin niteliğine ilişkin olarak aşağıdaki bildirgenin altına da imzamızı atmaktayız: 


   Bilimsel bilgi evrenin doğasına ilişkin çok başarılı olmuş ve çok önemli sonuçlar doğurmuş bir sorgulama biçiminin ürünüdür. Bilim i) doğal dünyayı gözlemleyerek ve ii) sınanabilir ve çürütülebilir hipotezler oluşturarak gözlemlenebilir olgular için daha derin açıklamalar türetir. Gözlemler yeterince ikna edici hale geldiklerinde, bu olguları açıklayan bilimsel kuramlar geliştirir ve daha gözlenmemiş olguların olası yapısı ve sürecine ilişkin öngörüler getirir.


   İnsanın değer ve amaç anlayışı doğa bilimlerinin kapsamı dışındadır. Yine de, doğayı kavrayışımıza bilimsel, sosyal, felsefi, dinsel, kültürel ve siyasal öğeler de katkıda bulunur. Bu farklı alanların her biri, kendi etkinlik alanının sınırları ve kısıtlılıklarının ayrımında olarak, diğerlerine karşı özenli davranmak zorundadır.


   Mevcut sınırlarını kabul etmekle birlikte bilim açık uçludur ve kuramsal ya da deneysel yeni bilgiler ışığında, sürekli olarak kendini geliştirir ve yeni alanlara açılır.

 

İmzası olan bilim kuruluşları:

 

1. Afrika Bilimler Akademisi

2. Alman Bilim ve İnsani Bilimler Akademileri Birliği 

3. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi

4. Arjantin Pozitif, Fizik ve Doğa Bilimleri Ulusal Akademisi

5. Arnavutluk Bilimler Akademisi

6. Avustralya Bilimler Akademisi

7. Avusturya Bilimler Akademisi

8. Bangladeş Bilimler Akademisi

9. Belçika Kraliyet Bilim, Edebiyat ve Güzel Sanatlar Akademisi

10. Londra Kraliyet Topluluğu, Birleşik Krallık

11. Bosna-Hersek Bilim ve Sanat Akademisi

12. Brezilya Bilimler Akademisi

13. Bulgaristan Bilimler Akademisi

14. Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi

15. Çin Bilimler Akademisi

16. Academia Sinica, Çin, Tayvan

17. Danimarka Kraliyet Bilim ve İnsani Bilimler Akademisi

18. Endonezya Bilimler Akademisi

19. Fas Krallık Akademisi

20. Ulusal Bilim ve Teknoloji Akademisi, Filipinler

21. Filistin Bilim ve Teknoloji Akademisi

22. Académie des Sciences, Fransa 

23. Güney Afrika Bilimler Akademisi

24. Hırvatistan Bilimler Akademisi

25. Hindistan Ulusal Bilim Akademisi

26. Hollanda Kraliyet Sanatlar ve Bilimler Akademisi

27. İran İslam Cumhuriyeti Bilimler Akademisi

28. İrlanda Kraliyet Akademisi

29. İspanya Kraliyet Pozitif, Fizik ve Doğa Bilimleri Akademisi

30. İsrail Bilim ve İnsani Bilimler Akademisi

31. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi

32. İsviçre Bilim Akademileri Konferansı

33. Academia National dei Lincei, İtalya

34. Japonya Bilim Konseyi

35. Kanada Kraliyet Topluluğu (RSC): Kanada Sanat ve Bilim Akademileri

36. Karayip Bilimler Akademisi

37. Kenya Ulusal Bilimler Akademisi

38. Kolombiya Pozitif, Fizik ve Doğa Bilimleri Akademisi

39. Küba Bilimler Akademisi

40. Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi

41. Letonya Bilimler Akademisi

42. Litvanya Bilimler Akademisi

43. Macar Bilimler Akademisi

44. Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisi

45. Academia Mexicana de Ciencias, Meksika

46. Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Akademisi, Mısır

47. Moğolistan Bilimler Akademisi

48. Nijerya Bilimler Akademisi

49. Özbekistan Bilimler Akademisi

50. Pakistan Bilimler Akademisi

51. Academia Nacional de Ciencias del Peru

52. Polonya Bilimler Akademisi

53. Académie des Sciences et Techniques du Sénégal

54. Sırbistan Bilimler ve Sanatlar Akademisi

55. Singapur Bilimler Akademisi

56. Slovak Bilimler Akademisi

57. Slovenya Bilimler Akademisi 

58. Sri Lanka Ulusal Bilimler Akademisi

59. Academia Chilena de Ciencias, Şili

60. Tacikistan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi

61. Türkiye Bilimler Akademisi

62. Uganda Ulusal Bilimler Akademisi

63. Venezüella Ulusal Fizik, Matematik ve Doğal Bilimleri Akademisi

64. Yeni Zelanda Kraliyet Topluluğu Akademi Konseyi

65. Atina Akademisi, Yunanistan 

66. Zimbabwe Bilimler Akademisi

67. Gelişmekte olan Dünya Bilimler Akademisi (TWAS) 

68. Uluslararası Bilim Konseyi (ICSU) Yönetim Kurulu (IAP’de gözlemci kuruluş). 

 


IAP metnin orijinal dilde kaynağı


TÜBA sitesinden yazının Türkçe orijinal metni