“Yaratılışçılık yanlıştır. Tümüyle, açıkça ve kesinlikle yanlıştır. Daha da ileri gidebilirim. Yanlışlığın dereceleri vardır. Yaratılışçılar, ölçeğin en dibindedir. Kendi pozisyonlarının doğruluğunu iddia edebilmek için, bilinen tüm entrikaları kullanırlar. Hatta pek çok kez, açıkça, dürüstlükten uzaklaşırlar. Bilimsel yaratılışçılık sadece yanlış değildir, aptalca bir şekilde imkansızdır da. İnsan düşüncesinin grotesk bir parodisi ve insan zekasının açık bir yanlış kullanımıdır. Kısacası, inançlı biri için, yaratılışçılık teorisi Tanrı'ya hakarettir.”
—Clinton Richard Dawkins
İngiliz uyruklu bilim insanı etolog, evrimsel biyolog ve yazar Richard Dawkins, günümüzün en önemli militan ateistlerden ve evrim savunucuarındandır. 2008’e kadar Oxford Üniversitesi'nde zooloji profesörü olarak görev yapmıştır. Darwin’in izinden giden Dawkins, doğal seçim yoluyla evrim kuramının ve darvinizmin güçlü savunucularındandır. Bilimin halk tarafından anlaşılması için 1995 yılında oluşturulmuş Oxford Üniversitesi Charles Simonyi Kürsüsü'nün 2008'de emekli oluncaya kadarki sahibi ve New College bilim kurulu üyesidir. Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den Foreign Policy ve İngiltere'den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleriyle oluşturduğu, Dünyanın İlk 100 Entellektüeli listesinde 2005 yılında 3. ve 2008 yılında 19. sırada yer almıştır. Evrim kuramını doğal dünyadan örneklerle en güzel anlatan bilim insanlarından biri olan Dawkins'in kitapları pek çok kez çoksatar listesine girmiş; evrim, yaratılışçılık ve din konularındaki fikirlerini açıkladığı belgeseller ve televizyon programları dünyanın her yerinde ilgiyle takip edilmiştir. Ateistlerin kendilerini saklamamaları gerektiğini savunarak Elisabeth Cornwell tarafından başlatılan OUT CAMPAIGN (AÇIĞA VUR KAMPANYASI), Dawkins'in desteğiyle milyonlara ulaşmış olan son derece önemli bir girişimdir. Kampanya metni şöyle seslenir dinsizlere: “Ateistler her zaman akılcı düşünce konusunda en önde yer almışlar, aydınlanmada yol gösterenlerden olmuşlardır. Şimdi de OUT Kampanyasına dahil olarak idealizminizi paylaşabilirsiniz.”
- 1976'da yayımlanan The Selfish Gene [Gen Bencildir] adlı kitabında, doğal seçilimin bireyler ya da türler seviyesinde değil genler seviyesinde incelenmesi gerektiğini savunmuştur. Aynı kitapta mem kavramını ortaya atarak bugün memetik olarak bilinen alanın kurucusu olmuştur.
- 1982'de yayımladığı The Extended Phenotype [Genişletilmiş Fenotip] adlı kitabında, fenotipi vücutla eş anlamlı gören geleneksel görüşe karşı çıkmış; bir organizmanın kendi vücudu dışında oluşturduğu yapıların da (kuş ve termit yuvaları gibi) o organizmanın genleri tarafından inşa edildiğini, dolayısıyla organizmanın fenotipine dahil edilmesi gerektiğini savunmuştur.
- 2006'da yayımladığı The God Delusion [Tanrı Yanılgısı] adlı kitabında tanrının varlığı ve dinlerin gerekliliği için öne sürülen geleneksel savlara karşı çıkmış ve ateist bir dünya görüşünü savunmuştur. Bu anlamda kimi çevrelerce eleştirilmiştir. Kitabı Türkiye'de yayımlayan Kuzey Yayıncılık'ın sahibi Erol Karaaslan ve kitabın çevirmeni, geçtiğimiz Mart ayında "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla dava edilmişti. Ancak duruşma sonunda verilen mahkeme hükmünde Tevrat'ın bozukluğuna atıf yapıldı; Tanrı Yanılgısı kitabının İslam'ı değil Yahudi inancındaki Tanrı inancını eleştirdiğine ve bu nedenle düşünce özgürlüğü kapsamında kaldığına (?!) karar verilerek davalıların beraat ettiği açıklandı. Mahkeme sırasında kitabı yasaklatmak için her yolu deneyen şahıslar (Dawkins'e ve kendileri gibi düşünmeyen herkese hakaret etmeyi alışkanlık haline getirmiş, bilim düşmanlığını teşvik eden şahıslar), mahkemeye bir İslam Bilimleri hocasını bilirkişi olarak çağırmış, taraflılık ve hoşgörüsüzlük kokan şu cümlelerin bilirkişi raporuna girmesini sağlamışlardır: “Tanrı Yanılgısı adlı kitap muhtevası itibariyle ateizmi savunmak ve her türlü teistik düşünceyi reddetmek üzerine kaleme alınmış bir eserdir. Dolayısıyla eserde hakikati arama gibi ilmi ve akademik bir amaç ve endişe söz konusu değildir."
Demek ki bilim ve felsefe, özellikle de evrim ve ateizm söz konusu olduğunda "hakikatı aramak" önemsiz hale geliyor; düşünce özgürlüğü sadece İslam dinine hizmet ettiği sürece el üstünde tutuluyormuş.
- The Greatest Show On Earth [Yeryüzündeki En Büyük Gösteri], evrim üzerine yazılmış en faydalı kitaplardan biridir. Tanrı Yanılgısı'ndan farklı olarak çok sayıda bilimsel argüman ve örnek içerir. Oldukça fazla bilimsel terim içeren ve zaman zaman okuyucunun dikkatini dağıtan ayrıntılar nedeniyle yavaş ilerleyen bir kitap olsa da, çok değerli bilgilerin bulunduğu ve altı çizilerek okunması gereken bir eserdir.
* Profesörün www.richarddawkins.net adresindeki internet sitesine 10 Eylül 2008 tarihinde Türkiye çıkışlı sunucularda erişim yasağı getirilmiştir. Siteye Türkiye'den girildiğinde “Mahkeme kararıyla erişim engellenmiştir” ifadesi görünmektedir. Ancak hangi mahkemenin hangi tarih ve sayılı kararıyla engellendiği belirtilmemektedir. Turandursun.com da erişime kapatılan sitelerden biridir. Site, Dawkins'in eleştirisine cevap veremeyen, bunun üzerine sitenin erişime kapatılması yönünde dava açan ve geçmişte çeşitli suçlardan hapis yatmış dini cemaat lideri Adnan Oktar’ın (namıdiğer Harun Yahya) başvurusu üzerine kapatılmıştır. Bu olay, İslam'ın farklı görüşlere tahammülü olmadığını gösteren kanıtlardan yalnızca biri.
Dava, 11.11.2010 tarihinde görülmeye başlanmış ve 30.06.2011 tarihinde 4. Kadıköy Asliye Hukuk Mahkemesi davayla ilgili kararını vermiştir. Hakaret davası Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedilerek web sitesinin üzerindeki tedbir kararı kaldırılmıştır. Temyiz yolu açık olduğundan karar kesinleşmemekle birlikte bu karar sonrasında site üzerindeki tedbir kalkacak ve siteye engel olmaksızın ulaşılabilecektir. Kararda, siteye girerek yorum yapan üçüncü şahıslara ait içeriklerden Richard Dawkins sitesinin sorumlu olmadığı ve İnternet yoluyla hakaret davalarında izlenmesi gereken yolun 5651 Sayılı Kanun'un 5 ve 9. Maddeleri olduğu belirtilmiştir. Gün itibariyle yaklaşık 3 yıl kapatılan site erişime açılmıştır.
* Bir de aylardır video sitelerinde dolaşan şu sahte video olayı var: Avustralyalı bir ekip Dawkins’e adeta tuzak kurarak evine kadar geliyor ve kendisiyle röportaj yapıyor; sonrasında sözlerini editleyerek “Dawkins’in cevap veremediği soru” başlığıyla röportajı yayınlıyor. Dawkins’ten, “genomdaki bilgiyi artıran bir genetik mutasyon veya evrimsel süreç” örneği vermesi isteniyor. Dawkins’in yaptığı açıklamaya göre, videoda bir süre sessiz kalmasının sebebi, sorulan sorudan röportajı yapanların yaratılışçı olduklarını anlaması ve niyetleri konusunda aldatılmış olduğunu fark etmesiydi. Bu kişilere karşı nasıl bir tutum sergilemesi gerektiğini düşünmek üzere bir süre duraklayan Dawkins'in soruyu cevapladığı kısım videodan siliniyor ve sonraki soruya verdiği cevaptan devam eden kayıt, sanki soruya cevap verememiş ve konuyu değiştirmiş gibi montajlanıyor. Dawkins, en az dört kitabında (Kör Saatçi, Cennetten Akan Irmak, Olasılıksızlık Dağına Tırmanmak, Bir Şeytanın Papazı) bu konuyu ayrıntılı bir şekilde ele almış ve kapsamlı bir biçimde defalarca cevaplamıştır. Soruyu soranların bu kitaplardan haberi olmadığı açık. Kaldı ki Richard Dawkins herhangi bir soruya gerçekten cevap verememiş olsaydı BİLE tüm bilim dünyasında kabul görmüş bir bilimsel kuram çökmezdi. Videonun sahte olduğu ortaya konduktan sonra sesleri çıkmadı, o ayrı. Dawkins’in ilgili röportaj videosu hakkında yaptığı açıklama şöyle:
“1997 Eylül ayında Avustralyalı bir çekim ekibine, Oxford’daki evime gelip çekim yapmaları için izin verdim. Bunu yaparken, bu insanların yaratılışçılık propagandası yapma niyetinde olduklarını bilmiyordum. Garip ve şüphe uyandırıcı bir şekilde amatörce ilerleyen röportajda, bana şu soruyu yönelttiler: ‘Bize, genomdaki bilgiyi artıran bir evrimsel süreç veya genetik mutasyon örneği verin.' Bu, ancak bir yaratılışçının bu şekilde sorabileceği bir soruydu; ve ancak o zaman bir yaratılışçı grupla röportaj yapmak üzere kandırıldığımı farkettim, ki bu normalde çok da iyi sebeplerle yapmayı kabul etmediğim bir şeydir. Kandırılmış olmanın öfkesiyle, bu soruyu daha fazla tartışmak istemediğimi söyleyerek kamerayı kapattırdım. Filmi 1 sene sonra gördüğümde, montajlanmış ve değiştirilmiş olduğunu farkettim. Sanki ben soruya cevap verememişim, sorunun cevabını bilmiyormuşum gibi videonun değiştirilmiş olduğunu gördüm.. Anlamalısınız ki bu insanlar, gerçekten de bu sorularının 'cevaplanamaz' olduğuna inanıyorlar! Ta Avustralya’dan gelme amaçlarının, bir evrim bilim adamının sordukları soruya cevap veremiyormuş gibi göstermek için olduğunu bilmek de bir o kadar acıklı.”
Bu ve benzeri olaylar, bilim düşmanlarının kendilerini haklı göstermek için düşeceği seviyeyi gösteren birer kanıttır.
Kitapları :
-
1976 The Selfish Gene - Gen Bencildir (Tübitak Yayınevi, baskısı tükendi; Kuzey Yayınları, yeni baskı ve çeviri)
-
-
1986 The Blind Watchmaker - Kör Saatçi (Tübitak Yayınevi)
-
1995 River Out of Eden - Cennetten Akan Irmak (Varlık Yayınları)
-
1996 Climbing Mount Improbable - Olasılıksızlık Dağına Tırmanmak (Kuzey Yayınları) bkz. aynı isimli belgesel
-
1998 Unweaving the Rainbow - Gökkuşağını Çözmek: Bilim Yanılgı ve Mucize Tutkusu (Kuzey Yayınları)
-
2003 A Devil's Chaplain - Bir Şeytanın Papazı (Kuzey Yayınları)
2005 The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Life - Ataların Hikayesi (Hil Yayınları)
- 2006 The God Delusion - Tanrı Yanılgısı (Kuzey Yayınları)
- 2009 The Greatest Show on Earth - Yeryüzündeki En Büyük Gösteri (Kuzey Yayınları)
- 2011 The Magic of Reality - Gerçeğin Büyüsü (Kuzey Yayınları) Bu kitapla ilgili röportajı izlemek için tıklayın
- 2013 An Appetite for Wonder: The Making of a Scientist
- 2015 Brief Candle in the Dark: My Life in Science
- 2017 Science in the Soul: Selected Writings of a Passionate Rationalist
- 2019 Outgrowing God: A Beginner's Guide - Tanrı'yı Aşmak: Bir Başlangıç Kılavuzu (Kuzey Yayınları) --> Mitleri bilimsel gerçeklikten ayırmanın önemini vurguladığı ve doğal dünyanın bir tasarımcı olmadan nasıl var olabildiğini anlatttığı bu kitap, Tanrı Yanılgısı'nın daha genç bireylere hitap eden sürümü olarak düşünülebilir.
- 2021 Books do Furnish a Life: Reading and Writing Science
- 2021 Flights of Fancy: Defying Gravity by Design and Evolution
Belgeselleri:
“Hayat, rastlantısal olarak değişen kopyalayıcıların, rastlantısal olmayan hayatta kalışlarının ürünüdür. Şurası çok açıktır ki, darvinizm zannedildiği gibi sadece şansa dayalı bir teori olsaydı işe yaramazdı.”
—Clinton Richard Dawkins