Oxyrrhis marina'nın avından gen çalma özelliği

   Oxyrrhis marina tek hücreli ve çift kamçlılı bir mikroskobik deniz planktonudur. Bu canlıda olağanüstü ve mecazen “şeytani” bir hayatta kalma yöntemi evrimleşmiştir. O. marina'nın British Columbia Üniversitesindeki araştırmacılar tarafından ortaya çıkarılan özelliği, ufak görünmekle birlikte köpekbalıklarının avcılık yeteneklerini bile aşan bir şey. Nature Communications'da yayımlanan makaledeki bilgilere göre O. marina o kadar iyi bir avcı ki, avının genini alarak o geni kullanmak suretiyle ışıktan enerji üretiyor; bu enerjiyle de avını sindiriyor. 

Resim: Oxyrrhis marina

   UBC botanik profesörü ve makalenin yazarlarından biri olan Prof. Patrick Keeling bu konuda şunları söyledi: “İlginç bir lateral gen aktarımı söz konusu. Araştırmalarımıza göre Oxyrrhis, tamamen deniz bakterilerine ait olan ve fotosentez için kullanılan bir geni kendi yapısına katmış durumda. Bunu büyük ihtimalle bakteriyi yediğinde aldı, ama işin ilginç yanı bu genin rhodopsin denilen, ışıktan enerji üretmeye yarayan bir protein üretiyor olması. Oxhrrhis’in vücudunda o kadar çok rhodopsin bulunur ki proteinin imzası olan pembe rengini bile almıştır. Hipotezimize göre, bakterilerin de sıklıkla yaptığı gibi ışıktan enerji elde etmek için rhodopsini kullanıyor, ama avını sindirmek için de yine bu proteinle ürettiği enerjiden faydalanıyor. İlginç bir metabolik taktik.” 

  * Not: İnsan gözünde de buna benzer opsin isimli bir protein üretilir. Opsin, karanlık ortamlarda görmeyi mümkün kılar, ama enerji üretme özelliğine sahip değildir. 

Resim: Oxyrrhis marina

   Oxyrrhis marina, kızıl gel-gitlerden de sorumlu olan bir deniz planktonu familyasına aittir. Sığ sularda yaygın olarak yaşar ve bu anlatılan “avının genini çalma” yeteneğine ek olarak mecbur kaldığı zaman kendi türünü de gıda olarak kullanır. Yamyam diyebiliriz kendisine; kendi büyüklüğünde canlıları bile sindirebilir. Bu nedenle "yırtıcı” sınıfına sokulmayı köpekbalıkları kadar hak eden, hatta onların avcılık yeteneklerini biraz da aşan bir konumdadır. Öldürülmesi de çok zordur.

   Bu yazı, Nature Communications ve Phys.org sitesinden alınan bilgilerin ışığında yazılmıştır.

Yorum ekle