Gökbilimci, astrofizikçi ve yazar Carl Sagan tarafından 1980 yılında hazırlanıp sunulan Cosmos: A Personal Voyage (Kozmos: Şahsi bir Seyahat) isimli belgesel serisinin üzerinden tam 34 yıl geçti. Bilimi kitlelere ulaştırmak ve insanlara bilimi sevdirmek gibi, kanımca son derece önemli bir ülküyle çekilen ilk Cosmos serisi, belgesel tarihinde bir kilometre taşı niteliğindedir. Amerika’nın tarihinde en çok izlenen dizi olan Sagan’ın Cosmos’u, 60 farklı ülkede en az 500 milyon insana ulaştı. Ancak elbette bilimin durmaksızın ilerlemesi ve bilgi hazinemize her geçen gün yeni verilerin eklenmesi, yenilenmiş bir Cosmos serisine gereksinim doğurdu.
Bu yıl büyük bir heyecanla beklediğimiz Cosmos: A Spacetime Odyssey (Cosmos: Bir Uzay Serüveni), National Geographic ve Fox işbirliğiyle yayına girdi. Ülkemizde de NatGeo kanalında her Pazartesi Haluk Bilginer’in dublajıyla yayınlandı. Yeni Cosmos’un yapımcılığını Carl Sagan’ın eşi Ann Druyan ve Family Guy’dan tanıdığımız Seth MacFarlane üstlendi. Astrofizikçi ve yayımlanmış 12 kitabı bulunan yazar Neil deGrasse Tyson’ın sunduğu diziyi, benim de dahil olduğum COSMOS ÇEVİRİ EKİBİ olarak tercüme ettik. Bütün bölümlerin alt yazılarına buradan ulaşabilirsiniz.
*Güncelleme: 2020'de yayınlanan Cosmos: Possible Worlds (Kozmos: Olası Dünyalar)
Tyson "bir Sagan" olmasa da çocukluğunda ondan etkilenmiş, hatta bilim insanı olma konusunda ondan ilham almış, oldukça sempatik ve coşkulu bir anlatıcı. Kendisini, katıldığı çeşitli sempozyumlardaki agnostik tutumuyla tanıyoruz. (Tyson’ın kısa bir videosu) Her bölümde muhteşem efektlerle sadece bilimsel gerçekleri açıklamakla kalmayıp, bu gerçeklerin elde edilmesinde rol oynayan, insanlık tarihinin değerli bilim insanlarını ve keşif süreçlerini de ele alan yeni Cosmos’un herkes için ufuk açıcı olduğu kesin. Ancak son bölümün altyazısında da belirtme ihtiyacı duyduğumuz gibi, bu değerli belgesel serisini sadece izlemekle kalmayıp, çevrenizdeki herkesle paylaşmanız da büyük önem arz ediyor. Böylece içine sürüklenmekte olduğumuz karanlığı aydınlatacak olan tek şeyin -bilimin- yayılmasına ve değerinin anlaşılmasına sizin de katkınız olacaktır. Zaten seriyi izlediğinizde, içinizden “Bunları herkes bilmeli!” diyerek bu ihtiyacı kendiliğinizden duyacağınıza eminim.
Neil DeGrass Tyson’ın son bölümdeki sözlerine kulak verelim:
“Bir toz zerresinde yaşayan ufacık canlılar olan bizler, Samanyolu'nun yıldızları arasına uzay mekikleri yollamayı nasıl başardık? Sadece birkaç yüzyıl önce, yani kozmik zamana göre yalnızca bir saniye önce, nerede ve hangi zamanda olduğumuza dair hiçbir şey bilmiyorduk. Kozmosun geri kalanından bihaberdik. Bir tür hapishanede, bir ceviz kabuğuyla sınırlanmış ufacık bir evrende yaşıyorduk. Bu hapishaneden nasıl kurtulduk? Bu başarı, beş basit kuralın izinden giden kuşaklar dolusu araştırmacının eseridir: Otoriteyi sorgula. Hiçbir fikir, birisi doğru olduğunu söylüyor diye doğru değildir; ben de dahil. Kendin düşün. Kendini sorgula. Hiçbir şeye, sırf inanmak istediğin için inanma. Bir şeye inanmak, onu gerçek yapmaz. Fikirleri, gözlem ve deneylerden elde edilen kanıtlarla test et. Çok beğendiğiniz bir fikir, iyi kurgulanmış bir testi geçemiyorsa yanlıştır. Yola devam et. Kanıtlar sizi nereye götürüyorsa oraya gidin. Elinizde hiç kanıt yoksa, peşin yargıda bulunmayın. Belki en önemli kural da şudur: Unutmayın; yanılıyor olabilirsiniz!
…
Bilim, kendimizi ve birbirimizi kandırmamamız için bir yoldur. Dünya'nın yaşını veya yıldızların uzaklığını ya da yaşamın nasıl evrildiğini öğrenmek... Bunlar ne fark yaratır ki? Bu biraz da, ne kadar büyük bir evrende yaşamak istediğinizle ilgilidir. Kimileri küçük olmasını tercih eder. Bunda bir sorun yok. Anlaşılabilir. Ama ben büyük olmasını isterim. Bütün bu bilgileri kalbime ve aklıma soktuğumda bunlar beni coşturur. Bu duyguyu hissettiğim zaman da bunun gerçek olduğunu, sadece kendi kafamın içinde olup biten bir şey olmadığını bilmek isterim. Çünkü neyin gerçek olduğu önemlidir ve hayal gücümüz Doğa'nın muhteşem gerçekliğinin yanında hiç kalır.”
COSMOS: BİR UZAY SERÜVENİ (Bölümler)
1. Samanyolu'na Uyanmak
2. Moleküllerin Bazı Marifetleri
3. Bilgi Korkuyu Fethettiğinde
4. Göklerin Hayaletleri
5. Işığın Gizemleri
6. Derine, Daha Derine
7. Temiz Oda
8. Güneş'in Kızları
9. Gezegenimizin Kayıp Dünyaları
10. Elektrik Çocuk
11. Ölümsüzler
12. Özgürleşen Dünya
13. Karanlıktan Korkmayanlar
Şunlar da ilginizi çekebilir: