Çekilen videoda bir akciğerli balık türü olan Protopterus annectens (Afrika akciğerli balığı), iki uzun arka yüzgecini akvaryumun tabanında arka ayak gibi kullanırken görülüyor. Ön yüzgeçler ise hareketsiz kalıyor ve hayvanın gövdesi, sadece arka yüzgeçlerin yardımıyla ileriye ittiriliyor. Bilim adamlarına göre bu görüntüler, yürüme konusunda evrim sürecinde ilk adımların karada değil, bu balığa benzer türler tarafından suda atıldığına işaret ediyor.
Bir diğer deyişle akciğerli balık, evrim sürecinde su canlıları ile kara canlıları arasındaki geçişin nasıl evrimleşmiş olabileceğinin canlı göstergesi, bir geçiş türü. Bulguları PNAS dergisinde yayımlanan çalışmada, akciğerli balık türü Protopterus annectens incelenmiş. Bu balıklar, tetrapodlar olarak bilinen ve insanlar, kuşlar, memeliler ve sürüngenlerin de dahil olduğu dört kol ve bacaklı, omurgalı kara canlılarıyla büyük benzerlikler gösteriyor.
Araştırmacıların amacı evrim halkasındaki en büyük değişimlerden birinin nasıl yaşandığını anlamaktı. Chicago Üniversitesi'nden Heather King; "Evrimdeki çok önemli olaylardan biri, bundan 360 milyon yıl önce balık türü canlıların tetrapodlara dönüşmesi, sudan karaya çıkmasıydı. Akciğerli balıklar tetrapodlara benzediği ve türlerinin diğer örnekleri tamamen yok olduğu için, onları izlemeyi tercih ettik." diyor.
Bu balık, hem solungaçlara hem de akciğer benzeri organlara sahip. Ama karada yürüyen diğer canlılarda bulunan kuyruksokumu kemiği, el ve ayak parmakları gibi önemli organları yok. Çekilen görüntülerde bu eksikleri örtmek için yüzgeçlerini kıvırarak, ayağa benzer, yere basabilecekleri yüzeyler oluşturdukları görülüyor. Bu da yürüme yetisinin, el ve ayak parmakları oluşmadan ve canlılar karaya çıkmadan önce gelişmiş olabileceğini gösteriyor. Ekip şimdi de bu balığın Afrika dışındaki türlerini incelemeyi planlıyor.
* Yazının orijinali, BBC bilim muhabirleri Victoria Gill ve Jason Palmer tarafından yazılmıştır (Türkçe kaynak: BBC Bilim-Teknoloji Haberleri; 14.12.2011)
Şunlar da ilginizi çekebilir: