Asya'da yaşamış olup nesli tükenen ve Neandertal insanla akrabalığı bulunan bir insan türü olan Denisova insanının genomunun tamamı, Almanya'da bulunan Evrimsel Antropoloji Max Planck Enstitüsü tarafından tanımlandı.
______________________________________________________________________________________
2010 yılında Svante Pääbo ve meslektaşları, Kuzey Sibirya'daki Denisova Mağarası'nda bulunan bir insan parmağı kemiğinin genomuna dair taslak bir çalışma yayınlamıştı. DNA dizileri, bu parmağın sahibi olan bireyin Denisova insanları olarak bilinen bir türe ait olduğunu ortaya koyuyordu. Kuzenleri olan Neandertaller ile birlikte Denisova insanları, modern insanın bilinen en yakın nesli tükenmiş akrabalarıdır.
Leipzig ekibi, yeni geliştirilen tekniklerle, parmak kemiğinin 10 miligram'dan hafif bir kesitinden elde edilen DNA örneklerini kullanarak, Denisova genomunu her açı ve poziyonda (30'dan fazla kez) tanımlamayı başardı. 2010 yılında yayınlanmış olan taslak çalışmada, genomdaki her pozisyon sadece ikişer kez tanımlanabilmişti. Bu düzeydeki bir sonuç, Denisova insanı ile Neandertaller ve modern insan arasındaki akrabalığı göstermek için yeterliydi, ancak bilim adamlarının genomdaki belirli bölgelerin evrimsel süreçlerini inceleyebilmeleri açısından yetersizdi. Şu anda tamamlanmış olan yeni genom çalışmasıyla artık, bu insan türünün anne ve babasından aldığı gen kopyaları arasındaki en küçük farklılıklar bile tanımlanabilecek.
08.02.2012'de Leipzig ekibi, Denisova insanının genom dizilimini bütün bilim camiası için internet üzerinden de duyurdu. Bu çalışmanın yapılabilmesini sağlayan teknikleri geliştiren Matthias Meyer şöyle konuştu: "Genom çok yüksek kalitededir. Denisova insanındaki tekrarlanmayan DNA dizilimlerinin üzerinden o kadar çok geçtik ki, bugüne kadar yapılmış olan birçok modern insan genom çalışmasından daha az hata içeriyor." Bu genom, eski insan türlerine ait, tamamının böylesine kapsamlı bir şekilde tanımlanmış olduğu ilk örnek ve nesli tükenmiş olan insan türlerinin araştırılmasında büyük bir atılımdır. Genomun, Denisova ve Neandertal insanlarının tarihlerine dair de yepyeni bilgileri açığa çıkaracağı düşünülüyor. Ekibin, genomu çok daha detaylı bir şekilde açıklayan bir raporu, bu sene içerisinde sunması bekleniyor.
"Biyologların bu genomu, modern insanın kültürel ve teknolojik gelişiminde rol oynayan genetik değişikliklerin anlaşılması için kullanabileceklerini umuyoruz. Bu genetik değişikliklerin anlaşılmasının, insanların 100 bin yıl önce Afrika'dan göçerek dünyaya nasıl yayıldığının öğrenilmesinde de faydalı olacağına inanıyoruz." diye belirtiyor Pääbo. Bu çalışmanın yapılabilmesinde katkısı olan kişilerin başında şüphesiz, söz konusu parmak kemiğini 2008 yılında bulan Rusya Bilim Akademisi'nde görevli Prof. Anatoly Derevianko ve Prof. Michail Shunkov geliyor. Örneğin bulunduğu Denisova mağarası, kendine has arkeolojik özellikleriyle; soğuk iklimi ve mağaranın korunaklı koşullarıyla fosillerin korunmasına olanak veren çok önemli bir bölge, çünkü bölgede insan topluluklarının varlığının 280 bin yıl öncesinde başladığına işaret ediyor. Keşfedilen parmak kemiğinin içerisinde bulunduğu tabakanın 50 bin - 30 bin yıl yaşında olduğu biliniyor.
Şekil 1: Parmak kemiği örneği ile hemen hemen aynı tarihsel yaşa denk gelen, aynı popülasyonda yaşamış olan farklı bir bireye ait 3. azı dişi örneği (20 yaş dişi). Bu örnek 2000 yılında bulunmuştu. Denisova insanına dair şimdiye kadar bulunan bu iki örnek (diş ve parmak kemiği) haricinde, 2011 yılında keşfedilmiş olan bir de ayak parmağı kemiği vardır.
Makale kaynağı: Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia, Nature.
Yazı kaynağı: ScienceDaily, Entire genome of extinct human decoded from fossil.
Çeviri: felis agnosticus
Güncelleme: Bugüne kadar Denisova insanlarının DNA'sı yalnızca günümüzdeki Asyalılarda ve Melanezyalılarda bulunmuştu. 22.08.2018'de Nature dergisinde yayımlanan önemli bir çalışma, Denisova insanlarının Neandertallerle de çaprazlandığını (melezlendiğini) gösteriyor! Bu konuyla ilgili bir yazıya buradan ulaşabilirsiniz.
Şunlar da ilginizi çekebilir: